UHeinrich Sam Dibonge [1889-1971]: Ubomi phakathi kweCameroon neJamani – Deutschland | Kamerun
Amabali obomi
URobbie Aitken, ngo-2024
Ibali lobomi bommi waseCameroon uHeinrich Sam Dibonge libonisa ifuthe eliqhubekayo lobukoloniyali kunye neziphumo zabo kubomi bamadoda nabafazi abaMnyama abafudukela phakathi kweAfrika yobukoloniyali kunye neJamani. Uzalelwe kusapho oluphezulu eDouala, eCameroon ngexesha lobukoloniyali baseJamani. UDibonge, njengoninzi lwesizukulwana sakhe wafundiswa ngamakholoniyali phambi kokuba angene kwinkonzo yomrhwebi waseJamani. Oku kwamzisa eJamani izihlandlo ezininzi, kubandakanywa kwiinyanga kwangoko ngaphambi kokuqhambuka kweMfazwe yeHlabathi yokuQala. Ekupheleni kwemfazwe uDibonge wayevaleleke eHamburg – akazange abuyele eDouala kwaye akazange aphinde abone inkosikazi yakhe yaseCameroon kunye nosapho oluncinci.
Isifundo sobukoloniyali baseJamani, engengommi phambi ko-1914, emva kwemfazwe yaseJamani, eyayingasenabo ubukhosi baphesheya kweelwandle, uDibonge ngoku wayengenalizwe. Kwiimeko ezinzima ngakumbi walwela ukudala ubomi eJamani. Emva kwemfazwe wafumana impumelelo njengomsebenzi onobuchule kunye noTheodor Zeise, watshata kwakhona, kwaye wadityaniswa noluntu olubanzi lwabaNtsundu eJamani. Kwangaxeshanye, wathothoza entolongweni waza wakhutshelwa ngaphandle kubumi baseJamani. Emva kokuhluthwa kolawulo lwamaNazi imeko kaDibonge kunye nenkosikazi yakhe yaseJamani iye yaba mandundu ngokukhawuleza kwaye esi sibini saphathwa kakubi.
Contact: r.aitken@shu.ac.uk
Acknowledgements: I am extremely grateful to B.E. for all the information she shared with me about her mother, H.B. daughter of Heinrich Sam Dibonge. In keeping with the wishes of the family, full names have not been given.
References:
Staatsarchiv Hamburg, 131-4_1930 S I/96; 213-1_1225; 351-11_11715; 351-11_20514
Robert S. Abbott: ‘My Trip Abroad.VII: Sojourning in Germany', Chicago Defender 21 December 1929, p. 10.
Written correspondence with B.E., granddaughter of Heinrich Dibonge, 2017-2020
Robbie Aitken und Eve Rosenhaft: Black Germany - The Making and Unmaking of a Diaspora Community, 1884-1960, Cambridge 2013.
Heiko Möhle (ed.): Branntwein, Bibeln und Bananen der deutsche Kolonialismus in Afrika: eine Spurensuche, Hamburg 1999.
__
This article was written as part of the project ‘Digital mapping of Hamburg's colonial history’. The project is a co-operation between the Hamburg Historical Museums Foundation, the working group HAMBURG POSTKOLONIAL and the Berlin joint project ‘Decolonial Culture of Remembrance in the City’. It is funded by the Hamburg Ministry of Culture and Media and the German Federal Cultural Foundation.
Coordination and editing: Anke Schwarzer, 2024
Stationen
Ukhulela kwikoloni yaseJamani yaseCameroon
Ubomi besicaka sekholoni - uhambo lokuqala oluya eJamani
Uhlala phakathi kweCameroon neJamani
Wahlala eHamburg emva kwemfazwe
Ukwakha ubomi eAltona
Intombi kaDibonge
Ubummi ngokuchasene nokungabi nalizwe
Ukusinda kwiJamani yamaNazi
Wabulawa eKönigslutter: Wally Dibonge [1898-1941]
Isiqalo esitsha?
Emva kwemfazwe: Ukwakha kwakhona ubomi eJamani emva kwemfazwe
I-Epilogue: Abantwana bakaDibonge