Abathengisi baseHamburg kurhwebo lwesalpeter – EJamani | Tshile
Ukhenketho olunemixholo
UClaudia Chávez de Lederbogen, ngo-2024
Urhwebo olunengeniso kwisaltpeter lwaqala kubarhwebi baseHamburg ekuqaleni koo-1880. Bakwabandakanyeka ekwembeni izimbiwa. Intlango ye-Atacama iqulethe iidiphozithi ezinkulu ze-saltpeter, iminerali eyenziwe nge-sodium kunye ne-nitrate ye-potassium. Yayifanelekile njengesichumiso kunye nokuveliswa kwerhuluwa kunye neziqhushumbisi.
Ngaphambi kowe-1879, iNtlango iAtacama esemantla yayiyeyaseBolivia nasePeru. Omabini la mazwe aye anika iinkampani zaseBritane nezaseJamani iimvume zokwembiwa kwesalpeter ukusukela ngeminyaka yoo-1850s kwaye ayezamana nemveliso elawulwa ngurhulumente ye-salpeter. I-Chile, kwelinye icala, ilandele imigaqo-nkqubo ekhululekile kakhulu. Xa iPeru ubukhulu becala yenze ukuba ishishini le-saltpeter libe kwilizwe lakwamanye amazwe yaza yanyanzelisa ukuba kurhwebelwano lwe-saltpeter, kwaye iBolivia nayo yanyusa irhafu yokuthumela i-saltpeter, "iMfazwe ye-Saltpeter" yaqhambuka phakathi kwamazwe amathathu ukusuka kwi-1879 ukuya kwi-1884. Kwakhokelela ekuyekisweni kwemimandla ye-saltpeter yasePeru yase-Arica kunye neTarapacá ukuya eChile ngo-1883. IBolivia yaphulukana nokufikelela elwandle.
Ngaloo ndlela iChile yaba lilizwe eliphambili ekuveliseni i-saltpeter kwaye abarhwebi abaninzi baseHamburg bawafudusela amashishini abo apho emva kokurhweba ngeGuano ephantse yaphela imveliso evela ePeru ingasazisanga ngeniso babeyifuna.
Weblink: https://chavez.lederbogen.com
References:
Chávez, Christine (Hrsg.): Weißes Wüstengold. Chile-Salpeter und Hamburg. Museum am Rothenbaum - Kulturen und Künste der Welt, 2024.
Cisneros, Renato: „Lamento Boliviano“: Lee la columna Renato Cisneros sobre su última visita a La Paz. El Comercio, 04.08.2024.
Dettmann, Arne: Chiles Salpeter: Handel und Krieg, 2014.
Forbes, Ian L.D.: German informal Imperialism in South America before 1914. The Economic History Review 31 (3), 1978.
Gonzalez Miranda, Sergio: Peruvian and chilean nitrate politics. From the state monopoly to economic freedom? (1873 - 1884). Cuadernos de Historia 38, 2013.
González Pizarro, José Antonio; Lufin Varas, Marcelo, Galeno Ibaceta, Claudio: Los alemanes en el desierto de Atacama en el siglo XX. Empresarios, comerciantes y educadores. Historia 369 (1), 2019.
Jansen, Ewald: Ursachen und Folgen des Salpeterkrieges unter besonderer Berücksichtigung der britischen Interessen, 1984.
Kresse, Walter: Die Fahrtgebiete der Hamburger Handelsflotte 1824 - 1888. Mitteilungen aus dem Museum für Hamburgische Geschichte, 1972.
Memoria Chilena: La industria del salitre en Chile (1880 - 1930). Salitreras de la provincia de Antofogasta, 2024. https://www.memoriachilena.gob.cl/602/w3-article-92937.html
Museo Mineralógico: Salitre Antiguo, 2014.
Stationen
I-Vorwerk Gebr. & Co
Ibhloko yeFölsch eRathausmarkt
Ukumkani uWeber
Laeisz - umnini nqanawa kunye nomxhasi
UHenry Sloman kunye neNdlu yaseChile
Iimeko zokuhlala kunye nokusebenza kwi-saltpeter isebenza
Ukuchasa-Indyikitya yokufa yaseSanta María de Iquique
USaltpeter usebenza phantsi kolawulo lomkhosi